Chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về hải quan có vai trò hết sức quan trọng trên tiến trình hiện đại hóa hải quan; là yêu cầu khách quan, không thể đảo ngược và là chìa khóa, cơ sở vô cùng quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu cơ bản hoàn thành hải quan số vào năm 2025 và các mục tiêu đề ra tại Chiến lược phát triển ngành Hải quan đến năm 2030.

Số hóa 100% vào năm 2030

Do xu thế quốc tế, tính tất yếu trong chu trình hiện đại hóa, đồng thời thực hiện chính sách, chủ trương của Đảng, Chính phủ và lãnh đạo các cấp về đẩy mạnh số hóa, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ của cách mạng công nghiệp 4.0, Tổng cục Hải quan đã “lượng hóa” các mục tiêu phấn đấu hết sức cụ thể.

Trong đó, mục tiêu đến năm 2025, 100% thủ tục hải quan được số hóa và thực hiện bằng phương thức điện tử; 95% các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được chuyển sang dạng dữ liệu số (5% thuộc hồ sơ đặc biệt như hồ sơ mật, hồ sơ sử dụng khi hệ thống gặp sự cố)…

Ngành Hải quan sẽ tiếp tục chuyển đổi số mạnh mẽ để tạo thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu. Ảnh: TL

Cũng đến năm 2025, 100% thủ tục hành chính có nhu cầu sử dụng cao được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 cho người dân, doanh nghiệp (DN) và được thực hiện trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau; 80% hoạt động kiểm tra của cơ quan hải quan được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống công nghệ thông tin của Tổng cục Hải quan; 100% các thủ tục hành chính trong lĩnh vực cấp phép, kiểm tra chuyên ngành cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được thực hiện thông qua Cơ chế một cửa quốc gia...

Đến năm 2030, ngành Hải quan phấn đấu các chỉ tiêu khác được số hóa 100%, như: 100% hàng hóa thuộc đối tượng rủi ro cao vận chuyển bằng container chịu sự giám sát hải quan được giám sát bằng phương tiện kỹ thuật hiện đại, dữ liệu được kết nối về trung tâm xử lý tập trung của cơ quan hải quan; 100% cảng, cửa khẩu quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống quản lý giám sát hàng hóa tự động, trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa, hành lý, hệ thống giám sát camera và các thiết bị hỗ trợ trong công tác kiểm tra, giám sát hải quan.

Nguồn: Tổng cục Hải quan Đồ họa: Hồng Vân

Đáp ứng yêu cầu quản trị thông minh

Nếu nhìn vào thành quả mà ngành Hải quan đạt được trên phương diện cải cách, hiện đại hóa trong thời gian qua, chúng ta hoàn toàn tin tưởng được những con số trên là mục tiêu không quá tham vọng. Theo bà Nguyễn Thị Việt Phương - Trưởng phòng Xuất nhập khẩu, Công ty Quốc tế Phong Phú, 10 năm trước đây, toàn bộ hồ sơ thủ tục hải quan nộp bằng giấy 100%. Sau một quá trình cải cách, khoảng 6 năm trước, ngành Hải quan đã áp dụng một nửa hồ sơ giấy, một nửa khai điện tử. Đến nay, 100% hồ sơ DN đã có thể khai báo trên hệ thống điện tử. Việc này tiết kiệm thời gian, chi phí. Đặc biệt, thông quan nhanh, hàng về kho nhanh là tiền đề thuận lợi để DN đáp ứng tiến độ xuất hàng cho khách hàng. Đây là một lợi ích rất lớn mà công tác hiện đại hóa hải quan mang lại.

Ở phương diện vận chuyển, ông Lê Văn Hiếu – Công ty CP Container miền Trung cho biết, việc áp dụng các thiết bị hiện đại trong quản lý đã hỗ trợ DN rất nhiều. Đơn cử như việc gắn seal định vị điện tử, DN có thể giám sát hàng hóa 24/7 cả về cung đường di chuyển cũng như hiện trạng của hàng hóa. Chính vì vậy, điều DN luôn mong mỏi là ngành Hải quan sẽ tiếp tục chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nữa để tạo thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Để đáp ứng kỳ vọng của DN, vươn tới những mục tiêu đã đặt ra trong ngắn hạn và dài hạn, ông Lê Đức Thành - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết, toàn ngành đã hoạch định ra những giải pháp hết sức cụ thể.

Trước tiên là tập trung xây dựng mô hình hải quan thông minh, đáp ứng yêu cầu quản trị thông minh, quản lý DN, hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh toàn diện từ khâu đầu đến khâu cuối; có khả năng tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin với các bộ, ngành, DN thông qua Cơ chế một cửa quốc gia; sẵn sàng trao đổi dữ liệu hải quan với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đồng thời, ngành Hải quan phải có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả, có khả năng dự báo, thích ứng với sự biến động của thương mại quốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ người dân, DN.

Căn cứ mô hình hải quan thông minh, theo ông Thành, Tổng cục Hải quan sẽ tập trung nguồn lực để thực hiện tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ hải quan, trong đó rà soát tổng thể các quy trình nghiệp vụ hiện nay; xây dựng các quy trình để đảm bảo tính liên thông, liên tục đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan từ khâu đầu đến khâu cuối, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế; đồng thời tạo điều kiện để ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và các công nghệ của cách mạng công nghiệp 4.0.

Trên cơ sở kết quả tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ, đại diện Tổng cục Hải quan cũng cho hay, trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, Tổng cục Hải quan thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa quy trình nghiệp vụ, triển khai hệ thống công nghệ thông tin mới và chủ động nghiên cứu, từng bước ứng dụng các công nghệ then chốt của cách mạng công nghiệp 4.0 trong quản lý nhà nước về hải quan.

Đặc biệt, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác triển khai Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN, đảm bảo đồng bộ với chuyển đổi số nghiệp vụ hải quan và DN theo hướng số hóa, xử lý tập trung thủ tục hành chính của các bộ, ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; triển khai mở rộng số lượng các thủ tục hành chính của các bộ, ngành; kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin giữa các bên có liên quan.

Theo Hồng Vân (Thời báo Tài chính)

https://thoibaotaichinhvietnam.vn/doanh-nghiep-duoc-loi-lon-tu-chuyen-doi-so-hai-quan-111904.html